Για τις ανάγκες του ανθρώπου σήμερα

 Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

 

Αυτό που με φοβίζει και που σκιάζει κάθε μου χαρά, αυτό τον δύσκολο καιρό, είναι η σκέψη για τις ανάγκες του ανθρώπου σήμερα: Άραγε δεν θα μπορέσουμε ποτέ να ζούμε την κάθε μέρα μας υπερβαίνοντας τις ανάγκες μας; 

Οι ανάγκες θα μας καταπιέζουν όσο θα ζούμε στον μάταιο και πονηρό αυτό κόσμο; Ο πόθος να υπερβούμε τις ανάγκες μας και να ζούμε ελεύθεροι από αυτές είναι έμφυτος στον κάθε άνθρωπο. Σ' αυτό διαφέρουμε από τα ζώα που δεν νιώθουν ποτέ τον πόθο να υπερβούν τις ανάγκες τους. (Τα ζώα είναι ευχαριστημένα όταν ικανοποιούν τις ανάγκες τους. Δεν νιώθουν τον πόθο να τις υπερβούν. Να είναι ανώτερα από αυτές με το να τις έχουν υπό τον έλεγχό τους). 

Στον άνθρωπο είναι έμφυτος ο πόθος του να γίνει όμοιος με τον Θεό, με το μόνο Ον που είναι ανώτερο από τις ανάγκες και από τον κτιστό αυτόν κόσμο. Η ιδέα ότι κι ο Θεός υπακούει στις ανάγκες είναι η ιδέα του αθεϊσμού ή της πολυθεΐας, που είναι το ίδιο. 

Στο βιβλίο του Ιβάν Ίλιτς με τίτλο «Για τις ανάγκες του ανθρώπου σήμερα», Εκδόσεις Νησίδες, στο κεφάλαιο «βιομηχανικά ή συμβιωτικά εργαλεία», ο ξεχωριστός αυτός φιλόσοφος γράφει: Ο άνθρωπος παύει ν' αναγνωρίζεται ως άνθρωπος, όταν δεν μπορεί πια να διαμορφώνει τις ανάγκες του χρησιμοποιώντας λιγότερο ή περισσότερο επιδέξια τα εργαλεία που του παρέχει η κουλτούρα του. 

Στο οπισθόφυλλο του ίδιου βιβλίου, διαβάζουμε τα εξής: Η κρατούσα ιδεολογία σήμερα ταυτίζει την πρόοδο με την αφθονία. Ο καταναλωτής αντικαθιστά της ανάγκες που νιώθει με τις ανάγκες που του επιβάλλονται. Με το κυνήγι των αναγκών μας ως να είναι πράγματα, σε εποχές σαν τη δική μας σήμερα, ξεχνάμε ότι έχουμε εσωτερικό κόσμο, που χρειάζεται την προσοχή μας περισσότερο από τα πράγματα και τις επιθυμίες τους. Έχουμε αφαιρέσει την προσοχή μας ακόμα και από αυτούς που αγαπούμε, τα παιδιά μας και τους γέρους μας.

 Η αγάπη δεν έχει τόπο να σταθεί, σ΄ ένα κόσμο που τα αντικείμενα απορροφούν ολοκληρωτικά την προσοχή μας, σε σημείο να ξεχνάμε τον εσωτερικό μας κόσμο. Ο υιός του ανθρώπου, δεν έχει πού την κεφαλήν κλίναι, λέει ο Κύριος Ιησούς για τον εαυτό ΤουΔεν βρίσκω πουθενά τόπο να ακουμπήσω την καρδιά μου, γράφει ο Αλμπέρ Καμύ στον «Ξένο» του. 

Να διατηρούμε τον εσωτερικό μας κόσμο καθαρό δεν είναι απαίτηση του Θεού. Δεν έχει ανάγκη ο Θεός από την καθαρότητα του εσωτερικού μας κόσμου κι από την ελευθερία μας. Εμείς θέλουμε την εσωτερική καθαρότητα για να μην εμποδίζεται η χάρη του Θεού να μείνει μέσα μας. Η σκηνή στην οποία ο Κύριος διώχνει τους εμπόρους του ναού, είναι και μια παραβολή. Η καρδιά του ανθρώπου είναι ο ναός του Θεού, καθαρή από ιδιοτέλεια.  

Τα περιστέρια έχουν διαφορετικούς στόχους: Τα θηλυκά έχουν στόχο την τροφή. Τα αρσενικά έχουν κύριο μέλημά τους τη συνεύρεσή τους με τα θηλυκά και παρεπιμπτόντως ασχολούνται με την εξεύρεση της τροφής.

Στο κέντρο όμως των Αθηνών και τα αρσενικά περιστέρια καπνισμένα, βρώμικα, ζαλισμένα απ΄τους θορύβους και την κίνηση στους δρόμους, αφήνουν τον κύριοστόχο τους - ας πάει στα κομμάτια κι η συνεύρεση - και καταγίνονται κι αυτά, όπως τα θηλυκά, με την τροφή.

Μόνο τις ώρες του απογεύματος που κάποιος βόρειος άνεμος φρεσκάρει την ατμόσφαιρα στο κέντρο, τα αρσενικά περιστέρια ξαναθυμούνται τη φύση τους, το αιώνιο κυνήγι των θηλυκών, κι αρχίζουν να φουσκώνουν πάλι τα φτερά τους, να φέρνουν γύρους γύρω από τον εαυτό τους, να τεντώνονται και να σκύβουν επιθετικά για να δείξουν όλη τη δύναμη, την ορμητικότητα και την αυτοσυγκράτηση του αρσενικού.

Κι όταν αποτυγχάνουν - τις περισσότερες φορές - φέρονται σαν να μη συνέβη τίποτα. Δεν πέφτουν σε μαρασμό, σε κατάθλιψη, σε αυτολύπη. Δεν τραγουδούν τραγούδια σαν αυτά των ανθρώπων, που όταν εγκαταλείπονται θρηνούν και οδύρονται: " Αχ, δίχως εσένα θα πεθάνω".