Μια καρδιά έχω μόνο

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

 

 Ψες το βράδυ έβλεπα ένα όνειρο, που θαρρώ ότι το έβλεπα μέχρι που ξύπνησα νύχτα και δεν ξανακοιμήθηκα. Έβλεπα ότι μου χάριζαν ένα σπίτι και δεν το ήθελα. Σκεφτόμουν ό,τι ήξερα για τις δωρεές ακινήτων, τη διαδικασία, τους δικηγόρους, τους συμβολαιογράφους, τους υποθηκοφύλακες... Κι αν είναι καταχρεωμένο και φορτωθώ τα χρέη του; Αν θέλει επισκευές; Αν έχω κακούς γειτονες; Η ιδιοκτησία σε γεμίζει άγχος. Το καλύτερο από όλα είναι να μη χρωστάς. Το μόνο που πρέπει να χρωστάμε, λέει η Γραφή, είναι να τους αγαπάμε όλους! 

Το βιβλίο των νεκρών φιλοσόφων του Σάϊμον Κράϊτσλυ, γράφει για τον αρχαίο σκεπτικιστή φιλόσοφο Καρνεάδη, πως όταν γέρασε έπασχε από βασανιστική καχεξία. Μια ατονία που τον κατέβαλε πλήρως. Επικρίθηκε ότι δεν είχε το θάρρος να αυτοκτονήσει, αν και δοκίμασε όπως φαίνεται. Είπε, "η φύση με σχημάτισε, αυτή θα με αφανίσει. Και πέθανε 85 ετών. (Μετάφραση Γιάννη Ε. Ανδρέου, Εκδόσεις Πατάκη) Η φύση του έδωσε το πνεύμα και έγινε και ιδρυτής της "Μέσης Ακαδημίας";

Μια καρδιά έχω μόνο, μια καρδιά, λέει κάποιο λαϊκό άσμα. Ορθότερο θα λέγαμε  «μια καρδιά είμαι μόνο, μια καρδιά». Αυτή η καρδιά είναι το «πνευματικό μας  σώμα», η περίσσεια του πνεύματος, γέννημα του Αγίου Πνεύματος του Θεού, που  πρέπει να είναι καθαρή για το Χριστό.

Μια καρδιά είμαι μόνο, που γεμίζει σκέψεις (επιθυμίες) καλές και κακές για να την ταράξουν. «Μη ταραζέσθω υμών η καρδία. Πιστέψετε εις τον Θεόν και εις εμέ πιστέψετε». «Έρθετε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι. Πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία , καγώ αναπαύσω υμάς.»

Ώσπου να αποκτήσουμε επίγνωση της καρδιάς που είναι καθαρή για το Χριστό και να συγκεντρώνουμε τις σκέψεις στη θέση που είναι γι’ αυτές, στον εγκέφαλο.

Τηρούμε την καρδιά μας καθαρή πράα και ταπεινή. (πράος και ταπεινός ειμί), με την αδιάλειπτη  προσοχή στις λέξεις της νοεράς προσευχής.

Αμυνόμαστε στις σκέψεις και επιθυμίες (πειρασμούς) θέτοντας εαυτούς υπό κάτω πάντων και επιγράφοντας πάντα τα χαρίσματα στο Θεό. 

Η ΕΝΟΧΗ ΤΟΥ ΠΡΟΔΟΤΗ

Του Μόσχου Λαγκοουβάρδου

 

• άτων
• παιδεία
• υγεία
• παιδοκαρδιοχειρουργικό -νοσ.παίδων
• καταγγελίες - αποκαλύψεις
• κύπρος
• θράκη

ΜΟΣΧΟΣ ΛΑΓΚΟΥΒΑΡΔΟΣ - Η ΕΝΟΧΗ ΤΟΥ ΠΡΟΔΟΤΗ

Author: ΚΛΑΣΣΙΚΟΠΕΡΙΠΤΩΣΗ | Posted at: 3/23/2013 11:30:00 μ.μ. | 

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου 
moschoblog 

Τί χρειάζεται ο προδότης όταν το θύμα είναι γνωστό; 

Παράδειγμα στην προδοσία του Ιούδα. 
Ο Ιησούς είπε σ΄ αυτούς που τον συνέλαβαν, γιατί ήρθατε να με συλλάβετε σαν ληστή; Φανερά δίδασκα στις συναγωγές. Τον Ιησού τον συνέλαβαν για το Ευαγγέλιο το οποίο κήρυττε φανερά.  
Τί χρειαζόταν ο προδότης Ιούδας να τους δείξει έναν άνθρωπο που είχε κερδίσει χάρις στα θαύματά του όλον τον κόσμο και τον γνώριζαν οι πάντες και τον αγαπούσαν; 

 Το ίδιο ερώτημα προβάλλει και τώρα με την προδοσία του ελληνικού λαού από τους 
προδότες του. 

Τί χρειάζονται λοιπόν οι προδότες; 

Δεν είναι γνωστό το θύμα τους; 

Γιατί πρέπει να υπάρξουν οι προδότες;

 Ποιοι προδίδουν τον ελληκνικό λαό την εποχή αυτή;

Ποιοι τον παραδίδουν στα χέρια των διωκτών του, χωρίς να του δοθεί η δυνατότητα να υπερασπιστεί΄τον εαυτό του, την ελευθερία του, τη δικαιοσύνη, την ειρήνη και γενικά τις αξίες στις οποίες πιστεύει; 

Ποιοι εξευτέλισαν τις αξίες του ελληνικού λαού και ποια είναι τα τριάκοντα αργύρια τα οποία έλαβαν είναι γνωστοί στους πάντες. 
 Συνάμα δεν είναι γνωστός ο ρόλος του προδότη που ανέλαβαν εις βάρος του ελληνικού λαού; 

Γιατί΄χρειάζεται ο προδότης; όταν το θύμα είναι γνωστό κι όταν έχει προετοιμαστεί από καιρό για να γίνει το θύμα. 

Η προδοσία τρομάζει κάθε συνετό άνθρωπο. 

Κανένας δεν θέλει να έχει έναν προδότη στους πατέρες του και στους απογόνους του. Η ενοχή της προδοσίας μεταβιβάζεται στους απογόνους του προδότη, αλλά και στους πατέρες του μέχρι τον Αδάμ. 

Όπως η προσευχή ή μια άλλη αγαθή πράξη εκτείνεται τόσο στους απογόνους όσο και στους προγόνους, με τον ίδιο τρόπο και η αμαρτία έχει αντίκτυπο σε όλους. 

 Κάθε άνθρωπος βρίσκεται σε κατ΄ευθείαν γραμμή σύνδεση με τον Αδάμ. Θα γίνει εύκολα κατανοητό αν κάνουμε την υπόθεση ότι η ανθρωπότητα είναι όπως ο ήλιος με τις αχτίνες του. Ο ήλιος είναι ο Αδάμ και καθένας από εμάς είναι μια αχτίνα του. 'Ετσι η πτώση του Αδάμ συμπαρέσυρε την πτώση καθενός από εμάς. Το ίδιο και η αρετή ή η κακία καθενός μας εκτείνεται από τον Αδάμ έως τη συντέλεια του κόσμου.

 Η Εκκλησία μας όταν αναφέρεται στο θάνατο του ανθρώπου μιλάει για τους κόλπους του Αβραάμ και εννοεί ότι ο άνθρωπος που πεθαίνει "ΠΡΟΣΤΊΘΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΟΥ". 

Για την προδοσία, ως αμαρτία κατά του πνεύματος, κανένας δεν θα ήθελε , αν γνώριζε τις συνέπειες να αναλάβει μια τέτοια φοβερή ενοχή η οποία τον αποξενώνει από τους πατέρες του και από όλη του τη γενιά. 
Δείτε πώς περιγράφει την προδοσία ο προφήτης και βασιλεύς Δαβίδ:

 "Ότι στόμα αμαρτωλού και στόμα δολίου επ΄ εμέ ηνοίχθη. Ελάλησαν κατ΄ εμού γλώσση δολία και λόγοις μίσους εκύκλωσάν με και επολέμησάν με δωρειάν. αντί του αγαπάν με ενδιέβαλλόν με, εγώ δε προσευχόμην. και έθεντο κατ΄ εμού κακά αντί αγαθών και μίσος αντί της αγαπήσεώς μου. κατάστησον επ΄ αυτόν αμαρτωλόν, και διάβολος στήτω εκ δεξιών αυτού. εν τω κρίνεσθαι αυτόν εξέλθοι καταδεδικασμένος. και η προσευχή αυτού γενέσθω εις αμαρτίαν. γεννηθήτωσαν αι ημέρα αυτού ολίγαι, και την επισκοπήν αυτού λάβοι έτερος. γεννηθήτωσαν οι υιοί αυτού ορφανοί και η γυνή αυτού χήρα. σαλευόμενοι μεταναστήτωσαν οι υιοί αυτοιύ και επαιτησάτωσαν, εκβληθήτωσαν εκ των οικοπέδων αυτών. εξερευνησάτω δανειστής πάντα, όσα υπάρχει αυτώ, διαρπασάτωσαν αλλότριοι τους πόνους αυτού. μη υπαρξάτω αυτώ αντιλήμπτωρ, μηδέ γεννηθήτω οικτίρμων τοις οραφανεοίς αυτού. γεννηθήτω τα τέκνα αυτού εις εξολέθρευσιν, εν γενεά μιά εξαλειφθήτω το όνομα αυτού. αναμανησθείη η ανομία των πατέρων αυτού έναντι κυρίου, και η αμαρτία της μητρός αυτού μη εξαλειφθείη. γεννηθήτωσαν έναντι κυρίου δια παντός, και εξολεθρευθειη εκ γης το μνημόσυνον αυτών, αν΄ων ουκ εμνήσθη του ποιήσσαι έλεος και κατεδίωξεν άνθρωπος πένητα και πτωχόν". 
(Ψαλμός 108, 2-16)

ΤΑ ΑΓΧΗ

Του Μόσχου Λααγκουβάρδου

  Προχθές μιλούσαμε στο στούντιο του ραδιοφωνικού σταθμού της μητρόπολης Λάρισας για το άγχος, για το μυστικό του αντίδοτου στο άγχος.

Δεν είμαι καθόλου καλός στον προφορικό λόγο και μάλιστα στο διάλογο. Ο λόγος είναι ότι ενώ εμένα με ενδιαφέρει και μιλάω γι' αυτό που δεν ξέρω και θέλω να μάθω, ενώ το συνηθισμένο είναι να μιλάμε γι' αυτά που ξέρουμε.

Το ίδιο κάνω και στο γράψιμο. Γράφω σαν αναζήτηση. Όταν ρώτησα ένα φίλο συγγραφέα να μου πει για το γράψιμο, μου είπε, εσύ να γράφεις όπως μιλάς. Και αυτό κάνω. Το γράψιμό μου είναι δοκιμασία. Αυτό άλλωστε είναι το δοκίμιο.

Όταν μιλάμε για θεραπεία του άγχους είναι καλύτερα να

μιλάμε για πολλά άγχη. Το άγχος δεν είναι ενιαίο, επειδή δεν υπάρχει. Τα άγχη είναι εμπόδια στην εσωτερική ειρήνη, σαν το σκοτάδι που δεν είναι ύπαρξη, αλλά εμπόδια στο φως.

'Ετσι μπορεί να είναι άλλη η θεραπεία του άγχους από τη λύπη και άλλη για το άγχος από το φόβο.

mlvardospot.blogspot.com

Γιατί δε γίνεται προφορικός διάλογος για θεολογικά θέματα

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Δε γίνεται διάλογος για θεολογικά θέματα, για τους εξής λόγους: Ο διάλογος είναι προφορικός, ενώ η θεολογία είναι γραπτή. Στον προφορικό λόγο οι λέξεις είναι «έπεα πτερόεντα», ενώ στο γραπτό λόγο, οι λέξεις δεν πετούν. Στον προφορικό λόγο μιλάμε όπως έρχονται οι λέξεις στο μυαλό, μιλάμε με το μυαλό. Ενώ στο γραπτό λόγο οι λέξεις βασανίζονται για να γραφούν, διότι γράφονται με την καρδιά και δεν ανοίγει εύκολα η καρδιά, όπως ανοίγει εύκολα το μυαλό.

Ο γραπτός λόγος είναι μυστικός, ενώ ο προφορικός λόγος είναι φανερός. Μυστικός είναι ο λόγος, όχι επειδή είναι κρυφός, αλλά επειδή μεταδίδεται από εμπειρία σε εμπειρία. Καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλον, όταν έχουμε τις ίδιες πνευματικές εμπειρίες. Καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλον όπως είμαστε όχι όπως σκεφτόμαστε. Ο Τσέχωβ έλεγε πως το γράφειν είναι σβύσιμο. Στον προφορικό λόγο οι λέξεις πετάνε σαν τα πουλιά και δεν ξαναγυρίζουν πιά.

mlvardospot.blogspot.com

Αγχος και ταπείνωση

 Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στο άγχος και στην ταπείνωση; Μπορούμε, άραγε να διώχνουμε το άγχος με την ταπείνωση. Μπορούμε να αποκτήσουμε ταπείνωση με τις δικές μας προσπάθειες;

Για να είμαστε ταπεινοί πρέπει να αγαπάμε αυτόν για τον οποίο θέλουμε να είμαστε ταπεινοί. Να μην θέλουμε , να πληγώνουμε το Θεό με την υπερηφάνειά μας. Θέλουμε πάντα να είμαστε αρεστοί στο Θεό.

Όταν μας βρίσκει κάποιος κίνδυνος για τη ζωή μας, βγαίνει από τα βάθη της ψυχής μας εντελώς αυθόρμητα η κραυγή «σώσε με». Αυτό δείχνει ότι έχουμε από πριν την βεβαιότητα ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας.

Θυμάμαι τη χαρά που ένιωθα με τα λόγια αυτά του τυφλού γέροντα στο μοναστήρι του στην Κάλυμνο, «Στον ουρανό, Μόσχο μου , Γίνεται μεγάλη χαρά , επί ενός αμαρτωλού μετανοούντος.»

Όταν είμαστε περήφανοι πρέπει να κάνουμε γρήγορα ό,τι μπορούμε για να διώξουμε αυτό το πάθος. Η υπερηφάνεια πιθανόν να είναι αυτό που η Καινή Διαθήκη ονομάζει «βδέλυγμα της ερημώσεως».

Η υπερηφάνεια καταλαμβάνει μέσα μας τη θέση που είναι για το Θεό. Καταλαμβάνει τον άγιο τόπο μέσα μας, ενώ η θέση της είναι με το διαβολο, διότι είναι γέννημα του διαβόλου.

Όταν δείτε, λέει η Καινή Διαθήκη, το βδέλυγμα της ερημώσεως, να στέκεται στον άγιο τόπο που είναι του Θεού, να αφήσετε κάθε άλλο ενδιαφέρον και να το διώξετε από εκεί. Οι Πατέρες λένε, να στέλνουμε το νου μέσα μας και να είμαστε πάντοτε άγρυπνοι, για να είναι η θέση του Θεού καθαρή.

mlvardospot.blogspot.com

 

ΣΚΕΨΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΝΟΥ

 Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Πού μπορούν να βρουν παρέα αυτοί που δεν έχουν παρέα;

Πού πουλάνε παρέα να πάω να αγοράσω;

Πού μπορώ να νιώθω σαν ένας άνθρωπος ανάμεσα σε ανθρώπους;

Πώς μπορεί ο εαυτός μου να κάνει παρέα στον εαυτό του;

Πώς μπορούμε με την νοερά προσευχή να νιώθουμε την παρουσία Ιησού;

Πώς μπορούμε να κάνουμε τις σκέψεις να συγκεντρώνονται εκεί όπου είναι η θέση τους, δηλαδή στον εγκέφαλο και να μένει η καρδιά καθαρή, για την παρουσία του Ιησού;

Είναι η πίκρα από την έλλειψη της παρέας μια δοκιμασία, για να μας προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη δίψα , για την παρουσία του Ιησού;

mlvardospot.blogspot.com

ΠΕΡΙ ΝΟΕΡΑΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ

 Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η σπουδαιότερη διδασκαλία του Ευαγγελίου, πιστεύω ότι είναι η διδασκαλία της προσευχής. Η Παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου είναι μια παραβολή για την προσευχή. Και το σπουδαιότερο που μας διδάσκει είναι η ανάγκη να προσευχόμαστε και να μην διακόπτουμε την προσευχή μας και όταν δεν έχουμε καθαρή συνείδηση, ιδίως τότε.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας για να μην διακόπτεται η προσευχή όταν νιώθουμε την αμαρτωλότητά μας, όταν επικαλούνται το όνομα του Ιησού κάνουν μνεία ότι είναι αμαρτωλοί.

Η προσευχή είναι δύναμη στην αγώνα της ζωής και δεν πρέπει να παύει ποτέ είτε όταν έχουμε καθαρή συνείδηση είτε όταν συνείδησή μας δεν είναι καθαρή. Νιώθουμε την ανάγκη να προσευχόμαστε για να επικοινωνούμε με το Θεό και μεταξύ μας και για να φτάσουμε κάποτε στην ελευθερία από την καταπίεση των αναγκών.

Και κάτι άλλο για την νοερά προσευχή ή προσευχή της καρδιάς ή προσευχή του Ιησού, δηλαδή την προσευχή της επίκλησης του Ονόματος του Ιησού: Η Γραφή λέει, όποιος επικαλείται το Όνομα του Κυρίου και Θεού, θα σωθεί. Η νοερά προσευχή είναι αυτή ακριβώς η επίκληση, μέσα στην καρδιά μας. Πιστεύω ότι στη νοερά προσευχή όπως και σε κάθε άλλη προσευχή, το κίνητρο της προσευχής είναι η αγάπη. Όταν έχουμε στο νου και στην καρδιά μας κάποια πρόσωπα η νοερά προσευχή γίνεται και για τα πρόσωπα αυτά. Δηλαδή η δύναμη της νοεράς προσευχής μεταβιβάζεται και στα πρόσωπα αυτά.

Στη Γραφή θα βρούμε την επιβεβαίωση του γεγονότος αυτού, όταν μιλάει για την σωτηρία των προσευχομένων με τα λόγια "θα σωθείς εσύ και ο οίκος σου". Δηλαδή θα σωθεί ο προσευχόμενος και τα αγαπημένα του πρόσωπα. Με αυτό το σκεπτικό είναι καλό να έχουμε φίλους που προσεύχονται αδιαλείπτως, γιατί μαζί με τον εαυτό τους σώζουν και εμάς.

moschoblog.blogspot.com

mlvardospot.blogspot.com

Σχόλιο στη "νοερά προσευχή"

 Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Όταν έστιβα το μυαλό μου για να γράψω τα πρωτόλεια διηγήματά μου, τη δεκαετία του '50, δεν φανταζόμουν ότι έκανα μια καλή "προπόνηση" για τη νοερά προσευχή.

Γιατί το λέω αυτό; Διότι και στη συγγραφή, αν έχεις κλίση στην αυτοβιογραφική γραφή, το υλικό σου είναι ο εαυτός σου και οι εμπειρίες σου. Το ίδιο κι η νοερά προσευχή είναι μια αδιάλειπτη αυτοεξέταση.

Μου κάνει εντύπωση πόσο μεγάλη σημασία έδινε ο Σωκράτης στην αυτοεξέταση. Έλεγε πως η ζωή χωρίς αυτοεξέταση δεν αξίζει. Ο Σωκράτης απολάμβανε στη ζωή του τη χαρά να γνωρίζει τον εαυτό του και το Θεό!

Τη δεκαετία του 60 δοκίμαζα πόσο άσχημη είναι η κατάθλιψη. Θυμάμαι με τί κόπο συγκεντρωνόμουν να διαβάσω τα βιβλία μιας επιστήμης, που δεν με ενδιέφερε καθόλου, της νομικής.

Ο Θεός με λυπήθηκε και έστειλε τον ποιητή Ρόμπερτ Λαξ, που με δίδαξε πολλά για την νοερά προσευχή και για την ποίηση. Τον θυμάμαι πάντα με ευγνωμοσύνη. Τον συνάντησα , το 1968 στην Κάλυμνο , όπου έζησα 4 χρόνια υπηρετώντας στο ειρηνοδικείο. Ο Λαξ ζούσε ως ερημίτης, μακριά απ΄ τη δημοσιότητα.

Μια κριτικός του Λαξ έγραψε γι' αυτόν, πως ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων, για τους οποίους γράφονται μετά το θάνατό τους, βιογραφίες. Γιά τον Λαξ, δεν πρόλαβε να πεθάνει και γράφτηκαν γι' αυτόν τρείς βιογραφίες στην Αμερική. Ποιός ξέρει πόσες βιογραφίες θα έχουν γραφτεί. Πέρασαν 23 χρόνια από τό θάνατό του.

mlvardospot.blogspot.com

moschoblog.blogspot.com

Το τέλος της κρίσης

 Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

 
Η κρίση αφού έχει αρχή έχει και τέλος. Ποιο είναι το τέλος; Οι ιδέες του τέλους της κρίσης διαφέρουν από πολίτη σε πολίτη, από πολιτικό σε πολιτικό, από πολιτικό κόμμα σε πολιτικό κόμμα, από επάγγελμα σε επάγγελμα κ.ο.κ Ανάλογα με τη στάση τους απέναντι στην κρίση είναι και η ιδέα τους για το τέλος της κρίσης
Διαφορετική είναι η ιδέα πολλών απλών ανθρώπων του λαού, οι οποίοι πιστεύουν ότι μόνον όταν η Ελλάδα αναγκαστεί να δώσει και την ψυχή της, θα βγει από την κρίση, γιατί κανένας δεν είναι διατεθειμένος να δώσει την ψυχή του. «Ας τα πάρουν όλα» είπε μια γριά Ελληνίδα. «Ψυχή δεν θα πάρουν». Την ιδέα αυτή δεν μπορούν να την καταλάβουν οι πολιτικοί.
Η ιδέα των πολιτικών είναι ότι δεν θα βγούμε από την κρίση, διότι δεν ξέρουμε πως είναι χωρίς κρίση. Η ιδέα των πολιτών δεν διαφέρει ως προς αυτό. Οι πολίτες πιστεύουν ότι η Ελλάδα θα βγει από την κρίση, όταν πάψει να κάνει λάθη, δηλαδή ποτέ. Με τον ένα ή τον άλλον τρόπο η Ελλάδα ήταν και θα είναι σε κατάσταση κρίσης.
Διαφορετική είναι επίσης η ιδέα για το τέλος της κρίσης , μιας Βουλγάρας οικιακής βοηθού, η οποία έχει την ιδέα, πως η Ελλάδα δεν θα βγει από την κρίση, αν δεν πάψει να «ταϊζει» όλα τα έθνη.
Η δική μου ιδέα του τέλους της κρίσης είναι πιο κοντά στην γριά Ελληνίδα, η οποία πιστεύει αυτό που λέει το Ευαγγέλιο, να μη φοβούμαστε αυτούς που μπορούν να σκοτώσουν το σώμα και την ψυχή δεν μπορούν να την σκοτώσουν. Αυτό πιστεύω κι εγώ , αλλά θέλω να κάνω μια πρόταση με βάση την ιδέα μου αυτή.
Πρέπει να διατυπώσω την πρότασή μου με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνει αντιληπτή. Κατ΄ αρχήν πρέπει να πω γιατί η πρότασή μου είναι διαφορετική. Είναι διαφορετική γιατί δεν ρίχνω το φταίξιμο για την κρίση εκεί όπου το ρίχνουν όλοι, στα λεφτά. Η κρίση δεν είναι σύγκρουση του Κεφαλαίου ούτε των άλλων συντελεστών της παραγωγής. Δεν είναι κρίση οικονομική και δεν τελειώνει με τις οικονομικές μεθόδους, όσο κι αν φαίνονται σωστές. Είναι σύγκρουση πολιτισμών.
Δεν είναι δική μου η ιδέα αυτή, ότι η σύγκρουση είναι σύγκρουση πολιτισμών. Είναι ιδέα του Γιάννη Τσαρούχη, την οποία, αν δεν κάνω λάθος, αναπτύσσει στο βιβλίο του, «Πτωχός ειμί και πένης». Δεν θυμάμαι επίσης τί γράφει στο βιβλίο του αυτό για την σύγκρουση πολιτισμών. Θυμάμαι όμως το συμπέρασμά του, ότι από τη σύγκρουση πολιτισμών βγαίνει νικητής ο ανώτερος πολιτισμός, αν ο κόσμος έχει επίγνωση του ανώτερου πολιτισμού. Η κρίση συνεπώς οφείλεται στο ότι με την επίδραση των αιρέσεων η Ελλάδα δεν έχει επίγνωση του ανώτερου πολιτισμού της Ορθοδοξίας.
Χωρίς επίγνωση είναι δίκαιο να καλέσει τα έθνη και να τα υπηρετεί. Αυτό που κάνει δηλαδή. Η πρότασή μου είναι να κληθούν όσοι έχουν επίγνωση της Ορθοδοξίας και να βγάλουν τους Έλληνες από τη θέση των υπηρετών στη θέση που τους ανήκει , των παιδιών του Θεού. Η έξοδος από την κρίση είναι η είσοδος στην Εκκλησία. Εκεί όπου είναι το σώμα (σώμα είναι ο Χριστός) συγκεντρώνονται και οι αετοί (αετοί είναι οι δίκαιοι), όπως είπε ο Ίδιος ο Κύριός μας.